Kars Tercüman
Karabağ Deklarasyonu, Türk Devletleri Teşkilatı devlet başkanlarının Şuşa’daki resmi olmayan zirve toplantısında imzalandı.
2024,
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
Karabağ Deklarasyonu, Türk Devletleri Teşkilatı devlet başkanlarının Şuşa’daki resmi olmayan zirve toplantısında imzalandı.
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
Bildirdiğimiz gibi, 6 Temmuz’da Şuşa’da “Türk Devletleri Teşkilatı Gayri Resmi Zirvesi Karabağ Deklarasyonu” imzalandı.
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
” Türk Devletleri Teşkilatı’nın gayri resmi Zirvesi
Karabağ Deklarasyonu
Türk Devletleri Teşkilatı’nın (bundan böyle TDT olarak anılacaktır) “Ulaşım, bağlantı ve iklim eylemi yoluyla sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek” konulu gayri resmi Zirvesi, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin girişimiyle 6 Temmuz 2024 tarihinde Şuşa’da düzenlendi.
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
Toplantının ev sahipliğini Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev üstlendi. Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Kasım-Jomart Tokayev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Sadyr Japarov, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Shavkat Mirziyoyev, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ekselansları Cevdet Yılmaz, Macaristan Başbakanı Viktor Orban Ekselansları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar Ekselansları ve Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Kubanichbek Ömüraliyev Ekselansları katıldı.
Türk Devletleri Teşkilatı devlet başkanları,
Türk dünyasını, bölgede barış, güvenlik, istikrar, kalkınma ve ilerleme fikirlerine bağlı Türk halkının ortak etnik kökenlerine, tarihine, diline, kültürüne, geleneklerine ve değerlerine dayanan bir aile olarak görmek ve dünya;
Türk halklarının kıtasal ölçekteki katkısının, tarih boyunca küresel siyasetin, ekonominin ve medeniyetlerin gelişmesinde oynadıkları rolün en yüksek değerini vurgulayarak;
Türk halkının insanlık tarihindeki siyasi, ekonomik ve insani başarılarından yola çıkarak;
TDT’nin gelecekteki dönüşümünde ve Türk dünyasını entegre etme çabalarında bir sonraki önemli aşama olan “TURKTIME” sloganıyla 3 Kasım 2023 tarihinde düzenlenen TDT – Astana Zirvesi’nin yıldönümünün başarıyla düzenlenmesi için Kazakistan’a teşekkür ederiz. halklarının birliğini ve refahını güçlendirmenin yanı sıra Cumhurbaşkanlığı görevini de değerlendiren;
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları İlham Aliyev’in, Devlet Başkanları Konseyi’nin (HSC) olağan toplantılarına ek olarak yılda bir kez Devlet Başkanları Konseyi’nin (HSC) gayri resmi toplantıları yapılması yönündeki teklifini memnuniyetle karşılayarak TDT’nin kurulmasına ilişkin Nahçıvan Anlaşması uyarınca;
Şuşa şehrinin geniş Türk dünyasının halklarını bir araya getirmedeki manevi önemini kabul ederek, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin tam olarak yeniden tesis edilmesinin ardından Şuşa’da yapılan toplantının, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin birliğinin açık bir tezahürü olduğunu beyan eder. Türk halkının barışa ve adalete olan bağlılığı;
Yüz binlerce Azerbaycanlı eski ÜİYOK’ün ülkelerine geri dönmesi için koşullar yaratacak olan, büyük ölçekli mayın temizleme faaliyetleri ve insani mayın temizleme çabaları da dahil olmak üzere, işgalden kurtarılan toprakların yeniden inşası ve restorasyonu çabalarında Azerbaycan hükümeti ve halkıyla dayanışmayı ifade etmek. ataların vatanları;
Sürdürülebilir bir geleceğin, iklim eylemi yoluyla sağlıklı bir gezegenin korunması da dahil olmak üzere, Türk devletleri arasında istikrarlı ve çok yönlü ilişkiler geliştirmeyi amaçlayan ortak çabalarla mümkün olduğunu teyit ederek;
Dünyanın karşı karşıya olduğu mevcut jeopolitik ve güvenlik sorunlarının Türk devletlerinin tek bir güç olarak hareket etmesini gerektirdiğini ve karşılıklı çıkarları ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda düzenli istişarelerin gerekliliğini kabul ederek,
Şunları belirttiler:
1. TDT’nin gayri resmi zirvesinin 2023 yılında “Türk dünyasının kültür başkenti” haline gelen Şuşa şehrinde düzenlenmesinin tarihi değerini vurguluyorlar;
2. Stratejik ortaklığın daha da güçlendirilmesi ve derinleştirilmesi, TDT’nin kolektif stratejisinin oluşturulması için Türk devletlerinin siyasi, ekonomik, ulaştırma, savunma sanayi, insani, eğitim ve kültürel alanlardaki tüm potansiyel ve yeteneklerinin kullanılmasının önemini bir kez daha vurguluyorlar;
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
3. Türk devletlerinin küresel ölçekteki potansiyelini dikkate alarak, Türk devletlerinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için daha iddialı hedeflerin belirlenmesi, ortak çabaların arttırılması ve stratejik öneme sahip bölgesel projelerin hayata geçirilmesi yoluyla sürdürülebilir bir gelecek kurulmasının gerekliliğine dikkat çekiyorlar. TDT’nin görevleri ve hedefleri;
4. Bölgede ve dünyada küresel ticaret ve ekonominin gelişmesinde Türk devletlerinin vazgeçilmez rolünü dikkate alarak, uygun ulaşım altyapısı ve verimli bölgelerarası ulaşımın oluşturulması yoluyla Türk devletleri arasındaki bağlantının daha da geliştirilmesinin önemini vurguluyorlar. koridorlar;
5. Avrupa-Türkiye-Güney Kafkasya-Orta Asya-Çin’i birbirine bağlayan Trans-Hazar Uluslararası Doğu, ticaret hacimlerini artırarak, limanlara, demiryollarına, otoyollara ve lojistik merkezlere altyapı yatırımlarını çekerek sürdürülebilir kalkınma, ekonomik refah ve uluslararası ticaret için bir mihenk taşıdır. ulaştırma operasyonlarını, gümrük prosedürlerini optimize etmek ve dijitalleşmeyi benimsemek için Batı Merkez Koridoru aracılığıyla üyeler arasındaki bölgesel bağlantı ve entegrasyonu güçlendirmek için üye devletler arasında yakın işbirliği çağrısında bulunur;
Bu amaçla, ulaştırmadan sorumlu Bakanlara, ulaştırma ve transit prosedürlerini optimize etmek ve dijitalleştirmek, özel sektöre yük hacmini artırmaya yönelik teşvik mekanizmaları sağlamak ve koridor boyunca düzenli ulaştırma hizmetleri oluşturmak için daha ileri adımlar atmaları talimatı verildi;
6. Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının modernizasyonu ve bu yol boyunca mal ve araçların gümrük kontrolünün hızlandırılması konusunda Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’nin üçlü çabalarını takdir ediyorlar;
7. Kırgız Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti ve Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti arasında 6 Haziran 2024 tarihinde imzalanan Çin-Kırgız-Özbekistan demiryolu projesinin ortak tanıtımı, TDT bölgesinin tamamında uluslararası ticaret, yatırım ve transit potansiyelinin artması, tarihi işbirliği anlaşmasını memnuniyetle karşılıyor;
8. Bölgesel ticaret hacmindeki sürekli artışı memnuniyetle not ediyorlar, önümüzdeki yıllarda ticaret hacmini gerçek potansiyeline ulaştırmak için somut önlemler almayı, uluslararası yükümlülüklere uygun olarak ticaretin önündeki teknik engelleri kaldırmayı kabul ediyorlar ve metni tartışıyorlar DEPA’nın (Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması) tamamlanmasının hızlandırılmasının önemini vurguluyorlar;
9. Ortak iklim eylemi yoluyla iklim değişikliğine ve bunun Türk devletlerinin sürdürülebilir kalkınması üzerindeki etkilerine yanıt vermede daha yakın işbirliğinin gerekliliğini vurguluyorlar;
10. Güneş, rüzgar ve hidroelektrik enerji gibi temiz enerji kaynaklarının entegrasyonuna odaklanarak sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek ve dijital altyapıyı, kamu hizmetlerini ve sürdürülebilir uygulamaları iyileştirerek yaşam kalitesini iyileştirmek, ekonomik büyümeyi güçlendirmek ve iklim eylemini desteklemek “Türk devletleri ve köylerinde” akıllı şehir “ve iklime dayanıklılık kavramının geliştirilmesini teşvik etmek ve bu bağlamda TDT’nin İklim ve Yeşil Dijital Platformu ve İklime Dirençli Köyler Forumu’nun kurulması konusunda tartışmalar başlatmak. TDT;
11. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanlarında işbirliğinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere Türk devletleri arasında enerji alanında stratejik ortaklığın öneminin vurgulanması ve Azerbaycan-Kazakistan-Özbekistan enerji sistemleri ara bağlantı projesinde (Yeşil) son gelişmelerin memnuniyetle karşılanması Koridor);
12. Üye devletler arasında ve üçüncü ülkelere yenilenebilir kaynaklar da dahil olmak üzere elektriğin ihracatı ve ticaretine yönelik büyük enerji sistemlerinin geliştirilmesi fırsatlarından yararlanmak amacıyla enerji sistemleri arasında enerji entegrasyonu ve ara bağlantı konusunda yakın işbirliği çağrısında bulunurlar. Türk devletlerindeki geniş yenilenebilir enerji potansiyeli;
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
13. Deneyim aktarımı amacıyla TDT üyelerinin ilgili kurumları arasında ticaret, enerji, ulaştırma gibi ortak ilgi alanlarında kurumsal yapılanma mekanizmasının (Eşleştirme) geliştirilmesini teşvik eder;
14. BDT ülkelerinin mevcut yeteneklerini ve altyapısını kullanarak Avrupa ile Asya arasında yeni bir telekomünikasyon ana hattı oluşturmayı amaçlayan “Dijital İpek Yolu” projesinin aktif uygulamasını memnuniyetle karşılıyorlar;
15. Dijital devlet (e-Devlet) altyapılarının daha da geliştirilmesi konusunda Türk devletleri arasında işbirliği ve fikir alışverişi; elektronik belge alışverişi için e-imza/dijital imza mekanizmalarının uyarlanması ve çevrimiçi devlet hizmetlerinin entegrasyonu; siber olaylara ve siber saldırılara karşı genel siber güvenlik koruma önlemleri; Yapay zeka politikaları, yönergeleri ve ortaklıklar oluşturmak; veri merkezleri ve bulut altyapıları oluşturmaya yönelik politikaların ve en iyi uygulamaların geliştirilmesini teşvik etmek;
16. Yapay zeka projelerinin başarılı bir şekilde geliştirilmesi için üye devletler, kültürlerarası iletişimi kolaylaştırmak, eğitim platformları geliştirmek, sağlık teknolojilerini geliştirmek ve ekonomiyi teşvik etmek amacıyla geniş bir dil modeli oluşturmanın ve büyük dil modeli şeklinde ortak bir platform kullanmanın önemine dikkat çekmektedir. entegrasyon;
17. Ulusal uzay programlarının potansiyelini ve rekabet gücünü artırmak amacıyla, uzay projelerinin ortak geliştirilmesine yönelik çabaların birleştirilmesinin, teknolojik gelişme düzeyinin artırılmasına yönelik uzay teknolojileri alanında kapsamlı gelişmenin ve ortak projelerin rekabet edebilirliğinin önemine dikkat çekerler;
18. İklim değişikliği sorunlarına karşı bölgesel ve küresel tepkiyi güçlendirmek amacıyla, Sekreterliğe, üye ve gözlemci devletlerin ilgili organlarının çevre koruma ve iklim gündemi alanında işbirliği yapmaları için bir işbirliği mekanizması kurması talimatını verin;
19. Özbekistan Cumhuriyeti’nin 2023 yılında Astana Zirvesi’nde duyurduğu, bakanlıklar düzeyinde kalıcı bir Türk Çevre Forumu kurulması girişimi ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı toplantısı ( UNFCCC) 11-22 Kasım 2024 tarihlerinde Bakü’de ev sahipliği yapacağı 29. oturum (COP29) çerçevesinde yapılacak ilk toplantıyı memnuniyetle karşılıyor;
20. Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümetine, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) (COP29) Taraflar Konferansının 11-22 Kasım 2024 tarihlerinde 29. Toplantısına ev sahipliği yapmasında başarılar diler ve Sözleşmeye taraf olanların beklentileri, COP29’un somut sonuçlarına Azerbaycan’ın ulaşmaya yönelik tutarlı çabalarını desteklemektedir;
21. BM İklim Değişikliği Konferansı’nın yıllık takviminde “Dağlar ve İklim” konusunda yeni bir küresel diyalog kurma girişiminin tanıtımına katılma isteklerini ifade eder ve “Dağ gündemini ilerletmek için eylem çağrısı” taslak belgesine katılmayı düşünürler : UNFCCC kapsamındaki önemli dağlar”;
22. Kazakistan’ın 2026 yılında BM ve uluslararası kuruluşların himayesinde Bölgesel İklim Zirvesine ev sahipliği yapma girişimini memnuniyetle karşılıyoruz;
23. 9 Ağustos 2024 tarihinde Astana’da Orta Asya ülkeleri Devlet Başkanları 6. İstişare Toplantısının düzenlenmesinde Kazakistan Cumhuriyeti Hükümetine başarılar diler;
24. Üye devletlerin ulusal mevzuatları uyarınca savunma sanayii alanında ortak faaliyetleri sürdürme niyetlerini bir kez daha vurguluyorlar ve üye devletlerin ilgili kurumlarına bu konuda gerekli önlemleri almaları yönünde talimat veriyorlar;
25. Gazze’deki insani felaketten duyduğu derin kaygıyı ifade eder ve sivil halkın ayrım gözetmeksizin hedef alınmasını kınar; Derhal ve kalıcı ateşkesin sağlanması, Gazze’ye engelsiz insani yardım sağlanması ve BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları da dahil olmak üzere uluslararası hukuka tam uyum sağlanması; ayrıca İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli çözüme dayanan adil ve uzun vadeli bir çözüm çağrısında bulunuyorlar;
Başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve birleşik bir Filistin Devleti’nin uluslararası alanda tanınmasını destekleyen BM Genel Kurulu Kararı 2024- 10 Mayıs tarihli kararının kabulünü memnuniyetle karşılar; ayrıca bunu yapmayan tüm ülkeleri Filistin Devleti’ni tanımaya çağırıyoruz;
26. Macaristan, Türkmenistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin gözlemci olarak TDT’ye değerli katkılarını memnuniyetle karşılar;
27. Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk Akademisi, Türk Kültürü ve Mirası Vakfı (TMIF) ve Türk Kültürü ve Mirası Vakfı (TMIF) gibi Türk işbirliği kuruluşları arasında devam eden işbirliğini ve büyüyen sinerjiyi takdir ediyoruz. Türkiye Yatırım Fonu (TIF);
28. Kırgız Cumhuriyeti, 24 Ekim 2024’te Bişkek’te TDT’nin 11. Zirvesine ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu teyit etti;
29. Kırgız Cumhuriyeti’nin Hükümet Başkanları/Başkan Yardımcıları Konseyine ilişkin önerisini değerlendirin;
30. Özbekistan Cumhuriyeti’nin Türk dünyası tüzüğüne ilişkin girişimini desteklerler ve Sekretarya’ya taslak belgenin Bişkek’te yapılacak bir sonraki Zirve toplantısında kabul edilmek üzere nihai hale getirilmesi talimatını verirler;
31. TDT çerçevesinde ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesinde önemli bir adım olarak Macaristan’ın Türk Yatırım Fonu’nun kurulmasına ilişkin Anlaşma’ya katılmasını memnuniyetle karşılarlar;
TDT Devlet Başkanları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Ekselansları’na, Türk dünyasının birlik, beraberlik, güvenlik ve refahına yaptığı büyük ve sürekli katkılardan, Türk dünyasının kararlı liderliğinden dolayı derin şükranlarını sunar. TDT’nin birleşik ruhunu güçlendiren ve Şuşa’daki gayrı resmi zirvede başarıyla sonuçlanan görüşmelere başkanlık ettikleri için şükranlarımızı sunar, Azerbaycan Hükümetinin ve halkının samimi misafirperverliğini takdir ederiz.
TDT Genel Sekreteri, bu Bildirge’de öngörülen etkileşimi ve ortak çabaları koordine etmekle görevlidir.
6 Temmuz 2024 tarihinde Şuşa şehrinde Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Türkçe ve Özbek dillerinde imzalanmıştır.
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev
Kırgız Cumhuriyeti Devlet Başkanı Sadyr Japarov
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz.
Büyük boyutlu görseller
TÜM YAZILAR
HABERLER
BELGELER
VİDEOLAR
RESİMLER
kaynak:https://president.az/az/articles/view/66416
https://x.com/YAP_1992/status/1809553581013430636
